به‌طور کلی انواع پسته به دو گروه گرد و دراز تقسیم‌بندی شده‌اند[نیازمند منبع]؛ که به نام‌های کله قوچی، فندقی و اکبری… ولی به‌طور سنتی در ایران حدود ۹۰ گونه از پسته شناخته شده است؛ که تعدادی از آن‌ها به صورت گسترده و تجاری و برخی به صورت پراکنده و محدود کشت می‌شوند.[۲۸]
مهم‌ترین ارقام تجاری پسته ایران عبارتند از :پسته اکبری، پسته خنجری، پسته کله قوچی، پسته احمدآقایی، پسته فندقی یا اوحدی.[نیازمند منبع]
رقم اکبری
پسته اکبری یکی از ارقام تجاری پسته ایران است که در مقایسه با سایر رقم‌ها دارای ارزش اقتصادی بیشتری است. این رقم در اواخر دهه سی شمسی توسط حاج اکبر بسنجیده، در روستای عباس‌آباد امین، از توابع بخش کشکوئیه شهرستان رفسنجان، شناسایی و تکثیر شد.[۲۹] رقم مذکور دارای میوه‌ای بادامی شکل، کشیده و درشت است.[نیازمند منبع]
مشخصات پسته اکبری اینگونه است که، پسته اکبری بلندترین نوع پسته در ایران است و به عنوان گران‌ترین نوع پسته نیز شناخته می‌شود. یکی از مشخصه‌های آن این است که عرض سر و انتهای آن تقریباً یکسان است. این نوع پسته دارای بالاترین مغز میان انواع پسته‌های ایرانی است و زیر نور آفتاب خشک می‌شود. همچنین، باز کردن پسته اکبری نیز بسیار آسان است.[۳۰]
رقم خنجری
پسته خنجری دامغان همان‌طور که از اسمش پیداست مانند یک خنجر دارای قوسی کشیده در یک طرف آن. این پسته از لحاظ ظاهری همانند پستهٔ بادامی و پسته احمدآقایی است چونکه پسته بادامی و پسته احمدآقایی نیز هر دو کشیده‌اند که ممکن است شما را در تشخیص آن کمی دچار اشتباه کند.
رقم فندقی (اوحدی)
پسته اوحدی، یکی از متداول‌ترین ارقام تجاری پسته ایران می‌باشد که بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ در روستای فتح‌آباد رفسنجان توسط مهدی اوحدی شناسایی و انتخاب گردید. رقمی است بسیار معروف و سازگار برای اکثر مناطق پسته‌کاری که در طول ۵۰ سال گذشته گسترش فراوانی پیدا کرده است. حدود ۷۰–۶۰ درصد پسته‌کاری‌های رفسنجان را این رقم به خود اختصاص داده است. این رقم دارای میوه‌ها فندقی شکل و کروی می‌باشد.[نیازمند منبع]بیشترین حجم صادرات پسته ایران متعلق به رقم فندقی می‌باشد.
خواص پسته
فواید مصرف پسته
به نظر می‌رسد مصرف پسته می‌تواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افرادی که دیابت ندارند، تا حدودی کاهش دهد.[۳۱] با اینکه پسته حاوی مقدار زیادی کالری است، اما مصرف آن در مقدارهای معمولی باعث افزایش وزن یا چاقی نمی‌شود.[۳۱]
شواهد علمی نشان می‌دهد که مواد مغذی پسته می‌تواند تأثیرات مثبتی روی سلامتی داشته باشند. مغز پسته به علت داشتن آهن خون ساز است و توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به کم خونی هستند باید روزانه مقداری پسته بخورند.
کمک به سلامت قلب
مطالعه‌ای که در مجله تغذیه بالینی آمریکا (American Journal of Clinical Nutrition) منتشر شده است، پسته را به‌عنوان ماده غذایی کاهنده کلسترول تأیید می‌کند. پژوهشگران این مرکز، ۲۸ بزرگ‌سال که سطح کلسترول بد (LDL) آن‌ها، بالاتر از حد مجاز بود و بیماری دیگری در آن‌ها گزارش نشده بود را مورد بررسی قرار دادند. رژیم‌های مورد آزمایش شامل یک رژیم غذایی کم‌چربی بدون پسته، یک رژیم غذایی سالم با یک وعده پسته و یک رژیم سالم با دو وعده پسته بود. نتیجه رضایت‌بخش بود. سطح LDL افرادی که پسته خورده بودند کاهش‌یافته بود.[۳۲]
کمک به سلامت چشم
لوتئین و زیگزانتین تنها کاروتنوئیدهای موجود در شبکیه و عدسی چشم هستند. نتایج مطالعات اپیدمیولوژیک (همه‌گیرشناسی) نشان می‌دهند، رژیم‌های غذایی سرشار از لوتئین و زیگزانتین می‌توانند به کاهش ابتلا به بیماری و آب‌مروارید کمک کنند. ماکولا بیماری شبکیه چشم است که با بالا رفتن سن بروز می‌کند. در این بیماری لکه زرد داخل چشم از بین می‌رود. کاروتنوئیدها با چربی موجود در وعده غذایی بهتر جذب می‌شوند. به همین دلیل پسته که حاوی چربی خوب است، جذب لوتئین و زیگزانتین خودش را برای بدن آسان‌تر می‌کند.[۳۳]
کمک به کنترل وزن
مصرف پسته به‌عنوان میان‌وعده می‌تواند به کاهش وزن و همین‌طور حفظ وزن مناسب کمک کند. همچنین به دلیل چربی‌های خوب، فیبر و پروتئین می‌تواند کمک کند تا گرسنگی بین وعده‌های غذایی را از بین برود. اسنک حاوی پسته می‌تواند به خاطر احساس سیری که ایجاد می‌کند کمک کند تا وعده بعدی غذا را شروع نکنید.
تحقیقی از دانشکده پزشکی UCLA نشان داد افرادی که پسته را جایگزین اسنک‌های مضر کردند (درحالی‌که پسته ۲۰ درصد کالری کل آن‌ها را به مدت سه هفته تشکیل می‌داد) هیچ اضافه‌وزنی نداشتند و درحالی‌که کلسترول HDL آن‌ها افزایش نشان می‌داد، کلسترول کل ایشان کاهش یافته بود.[۳۴]
کمک به بهبود عملکرد جنسی مردان
نشان داده‌شده که پسته تأثیر مثبتی روی توان جنسی مردان دارد. مطالعه‌ای توسط بخش دوم اورولوژی بیمارستان آموزشی و تحقیقاتی آتاتورک در ترکیه و در سال ۲۰۱۱ انجام شد. افرادی هرروز برای مدت سه هفته ۱۰۰ گرم از این آجیل را در وعده ناهار مصرف کردند؛ به‌نحوی‌که پسته ۲۰ درصد کالری روزانه آن‌ها را شامل می‌شد. همه این افراد مردان متأهلی که حداقل برای مدت ۱۲ ماه قبل از این مطالعه اختلال نعوظ (ED) داشته و در بازه سنی ۳۸ تا ۵۹ سال بودند. این مردان سبک زندگی مشابهی را فرا گرفتند. تنها تفاوت آن‌ها افزودن پسته به رژیم غذایی برخی از آنان بود.
این مردان بهبود قابل‌توجهی در اختلال نعوظ و سطح چربی خونشان داشتند. احتمالاً یکی از دلایلی که این آجیل به بهبود اختلال نعوظ کمک می‌کند میزان اسیدآمینه غیرضروری آرژنین بالایی دارد. ظاهراً این میزان اسیدآمینه غیرضروری آرژنین، انعطاف‌پذیری شریان‌های بدن را حفظ کرده و جریان خون را با بالا بردن اکسید نیتریک، ترکیبی که رگ‌های خونی انعطاف‌پذیر می‌کند، افزایش می‌دهد.[۳۵]
کمک به بهبود دیابت
مطالعه‌ای که در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا انجام شد و در سال ۲۰۱۵ منتشر گردید، اثر مصرف روزانه پسته روی نمودار نسبت لیپید به لیپوپروتئین، کنترل قند خون، التهاب بدن و گردش خون بزرگ‌سالان مبتلابه دیابت نوع ۲ را مورد بررسی قرار داد. شرکت‌کنندگان به دو دسته تقسیم شدند، یک گروه رژیم غذایی مناسب و بدون پسته و گروه دیگر از رژیم غذایی که پسته ۲۰ درصد کالری مصرفی آن را تشکیل می‌داد استفاده کردند.
به نظر نمی‌رسید پسته بر کنترل قند خون اثرگذار باشد، ولی تأثیر مثبتی روی نسبت‌های کلسترول خوب به بد، کلسترول و تری گلیسیریدها داشت. دیابت خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین خوردن پسته به‌طور منظم به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به دفع مسائل جدی قلب کمک کند. کاردیومتابولیک مجموعه‌ای از چند اختلال است که به چربی مرتبط‌اند و همراه باهم باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، عروقی و دیابت می‌شوند.[۳۶]
مضرات مصرف پسته
میوهٔ درخت پسته، مانند دیگر گونه‌های خانواده پسته‌ایان (شامل پیچک سمی، سماق، انبه، و بادام هندی) حاوی ماده اوروشیول است، که می‌تواند باعث ایجاد خارش و واکنش‌های آلرژیک گردد.[۳۷]
مصرف مقادیر زیادی از پسته عوارضی چون چاقی، فشار خون، بیماری‌های روده، معده را به همراه دارد. همچنین مصرف روزانهٔ پستهٔ نمک‌زده احتمال ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد؛ زیرا نصف فنجان از پسته نمک زده باعث افزایش دریافت سدیم به میزان ۲۶۳ الی ۵۲۶ میلی‌گرم و منجر به افزایش فشارخون می‌شود.[۳۸]
روش نگهداری
بهترین روش برای نگهداری از آجیل مغز شده، نگهداری درون فریزر است تا از رشد قارچ آفلاتوکسین بر سطح دانه‌ها و مغزها پیشگیری کنید. مصرف این قارچ سرطان‌زاست. البته در مقدار زیاد با گذاشتن قرص در انبارها از فساد شدن جلوگیری می‌کند.[۳۹]
خشک کردن پسته تازه
یکی از روش‌های معمول نگهداری پسته، خشک کردن آن است. برای این منظور به‌صورت زیر عمل می‌شود:
حداکثر تا ۲۴ ساعت پس از چیده شدن از درخت، پوست تازه جدا شود تا پسته دچار لکه نشود و احتمال رشد قارچ نیز در آن کاهش یابد. پسته‌ها در فضای باز و مقابل نور مستقیم آفتاب قرار گیرد تا کاملاً خندان شود. رطوبت پسته باید از بیست درصد به پنج درصد برسد که این فرایند معمولاً سه روز زمان می‌برد.
به صورت معمول با استفاده از دستگاه‌های فراوری پسته پوست پسته جدا و بعد شست و شو با آب انجام گرفته و بعد از رطوبت‌گیری از دانه‌های پسته، پسته‌ها را برای سه روز روی زمین مسطح کاملاً تمیز و عاری از خاک، مقابل آفتاب پهن کرده و ترجیحاً روزی چند بار با ابزاری مثل پارو هم می‌زنند تا دانه‌های پسته یکنواخت خشک شود و تغییر رنگ در کلیه سطوح هم یکسان اتفاق بیفتد.
طبع پسته خشک
پسته خشک برخلاف تصور عموم دارای طبع گرم و خشک است البته طبع پسته در تمام نواحی آن یکسان نیست و در قسمت‌های درونی آن طبع گرمتری دارد و پوستهٔ قرمز آن معتدل تر می‌باشد. به دلیل طبع گرم پسته بهتر است ان را با خوراکی‌های ترش استفاده کنید.[۴۰]
روش تکثیر پسته
روش متداول تکثیر پسته از طریق کاشت دانه و ایجاد نهال است و معمولاً پس از چند سال با سر برداری و پیوند زدن به گونه پسته دلخواه می‌رسند. روش دیگر تکثیر پسته روش تکثیر بافت است که بسیار محدود است. به‌طور معمول در ایران از بذر بادامی زرندی جهت ازدیاد پایه‌های پسته استفاده می‌شود ویکی از دلایل آن مقاوت بالای آن به بیماری‌های قارچی است.ارزش غذایی
لا تعليق